جلوه‌گری و نمایش در مرحله نخست نوجوانی

مقدمه دوران نوجوانی، مرحله‌ای حساس و پرتحول در زندگی هر فرد است که با تغییرات جسمی، روانی و اجتماعی همراه است. یکی از ویژگی‌های بارز این دوره، تمایل نوجوانان به جلوه‌گری و نمایش خود است. این پدیده که در روان‌شناسی رشد مورد بررسی قرار گرفته، ناشی از رشد شناختی و تغییر نگرش نوجوان نسبت به خود و جهان اطراف است. در این مقاله، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که چرا نوجوانان در مرحله نخست بلوغ، خود را مرکز توجه دیگران می‌پندارند و چگونه این باور بر رفتارهای آن‌ها تأثیر می‌گذارد.

جلوه‌گری در نوجوانی: پدیده “تماشاگر خیالی” بر اساس نظریه “تماشاگر خیالی” (Imaginary Audience) که توسط دیوید الکایند مطرح شده، نوجوانان تصور می‌کنند که تحت نظارت دائمی دیگران قرار دارند و همه به رفتار، ظاهر و احساسات آن‌ها توجه می‌کنند. این تفکر باعث می‌شود که نوجوانان به‌صورت اغراق‌آمیزی به نمایش خود بپردازند.

پسران نوجوان ممکن است فکر کنند که تمام دختران به آن‌ها علاقه دارند و هر حرکتشان مورد قضاوت قرار می‌گیرد. دختران نوجوان نیز اغلب منتظر ظهور یک پسر “ایده‌آل” هستند و تصور می‌کنند که همه نگاه‌ها به سمت آن‌هاست.

این باور، ریشه در رشد خودمحوری شناختی نوجوان دارد، جایی که او هنوز نمی‌تواند به‌درستی بین افکار خود و واقعیت تفاوت قائل شود.

علل روان‌شناختی جلوه‌گری در نوجوانی

۱. رشد شناختی ناقص: نوجوان هنوز به‌طور کامل توانایی درک دیدگاه دیگران را ندارد و فکر می‌کند همه مانند او فکر می‌کنند. ۲. نیاز به تأیید اجتماعی: در این سن، پذیرفته‌شدن در گروه همسالان بسیار مهم است، بنابراین نوجوان سعی می‌کند با نمایش خود، توجه دیگران را جلب کند. ۳. تغییرات هورمونی و جسمی: بلوغ جنسی و تغییرات ظاهری، نوجوان را بیش‌ازپیش به بدن و تصویر ذهنی خود مشغول می‌کند.

تأثیرات مثبت و منفی جلوه‌گری در نوجوانی مثبت: افزایش اعتمادبه‌نفس در صورت دریافت بازخوردهای مثبت شکل‌گیری هویت فردی از طریق آزمایش نقش‌های مختلف

منفی: اضطراب و استرس ناشی از ترس از قضاوت دیگران رفتارهای پرخطر (مانند خودنمایی در فضای مجازی) برای جلب توجه

راهکارهای همراهی با نوجوان در این مرحله آگاه‌سازی: به نوجوان کمک کنیم تا بفهمد که دیگران لزوماً تمام توجهشان به او نیست. تقویت عزت‌نفس: تشویق به فعالیت‌های مثبت و ارزشمند به جای جلب توجه سطحی. ارتباط صمیمانه: ایجاد فضای امن برای گفت‌وگو درباره ترس‌ها و توقعات نوجوان.

نتیجه‌گیری جلوه‌گری و نمایش در مرحله نخست نوجوانی، پدیده‌ای طبیعی است که از تحولات شناختی و اجتماعی این دوره نشئت می‌گیرد. درک این موضوع به والدین و مربیان کمک می‌کند تا با حمایت صحیح، نوجوان را در مسیر رشد سالم هدایت کنند. با افزایش آگاهی و همراهی دلسوزانه، می‌توان از این مرحله به عنوان فرصتی برای شکل‌دهی هویتی مستحکم استفاده کرد.

نویسنده: [تهمینه امیریان] درمانگر تخصصی کودک و نوجوان منابع: Elkind, D. (1967). “Egocentrism in Adolescence.” روان‌شناسی رشد، لورا برک.

· تماشاگر خیالی · جلوه گری نوجوانان · خودنمایی در نوجوانی · روانشناس نوجوان · تهمینه امیریان · مشکلات دوره نوجوانی · نظریه دیوید الکایند · تربیت نوجوان · مشاوره نوجوان · بهترین روانشناس نوجوان در تهران · مشاور کودک و نوجوان · درمانگر تخصصی نوجوان · روانشناس نوجوان خوب · مشاوره آنلاین نوجوان