“مداخله مادرانه در انتخاب دوست‌پسر: آسیب‌شناسی و راهکارهای تعاملی”

نوشته: تهمینه امیریان، روانشناس و طرحواره درمانگر کودک و نوجوان

مقدمه در برخی خانواده‌ها، مادران به دلایل مختلف (از نگرانی تا کنترلگری) در انتخاب دوست‌پسر برای دختر نوجوانشان مداخله می‌کنند. این رفتار، اگرچه معمولاً با نیت محافظت انجام می‌شود، می‌تواند پیامدهای منفی داشته باشد. این مقاله به بررسی انگیزه‌های مادران، تأثیرات این مداخله بر نوجوان، و راهکارهای سالم برای مدیریت این مسئله می‌پردازد.

بخش اول: چرا مادران در انتخاب دوست‌پسر دخالت می‌کنند؟ ۱. ترس از ارتباطات ناسالم (نگرانی از سوءاستفاده عاطفی یا فیزیکی) ۲. تمایل به کنترل زندگی عاطفی فرزند (اعتقاد به اینکه “من بهتر می‌دانم چه کسی برای تو مناسب است”) ۳. فشارهای فرهنگی و سنتی (در برخی جوامع، خانواده‌ها در انتخاب شریک عاطفی نقش پررنگی دارند) ۴. پروژکشن آرزوهای خود (انتخاب فردی که ویژگی‌های ایده‌آل مادر را دارد)

بخش دوم: پیامدهای منفی مداخله مادرانه کاهش اعتمادبه‌نفس نوجوان (احساس ناتوانی در تصمیم‌گیری مستقل) تمایل به پنهان‌کاری (نوجوان ممکن است روابط خود را مخفی کند) اختلال در شکل‌گیری هویت عاطفی (وابستگی بیش‌ازحد به نظرات مادر) تنش در رابطه مادر-دختر (ایجاد فاصله عاطفی و کاهش اعتماد متقابل)

بخش سوم: راهکارهای تعاملی برای مادران و نوجوانان

۱. گفت‌وگوی باز، بدون قضاوت به‌جای تحمیل نظر، فضایی امن برای بحث درباره احساسات نوجوان ایجاد کنید.

سوالاتی مانند “چه ویژگی‌هایی در یک دوست‌پسر برایت مهم است؟” بپرسید.

۲. آموزش معیارهای رابطه سالم (نه انتخاب فرد خاص) به نوجوان بیاموزید که احترام، صداقت و مرزهای شخصی چرا مهم هستند. به‌جای گفتن “این پسر خوب نیست”، بگویید “رابطه سالم چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟”

۳. احترام به استقلال تدریجی نوجوان نوجوان باید یاد بگیرد خودش تصمیم بگیرد، حتی اگر اشتباه کند. مادران می‌توانند مشاور باشند، نه مدیر زندگی عاطفی فرزند.

۴. تعیین مرزهای سالم مادر حق دارد نگران باشد، اما نه به قیمت کنترل کامل زندگی نوجوان. نوجوان هم باید بداند که مشورت با خانواده می‌تواند مفید باشد.

نتیجه‌گیری مداخله مادران در انتخاب دوست‌پسر نوجوان، اگرچه از سر دلسوزی است، می‌تواند به رابطه آنها آسیب بزند. به‌جای کنترل، بهتر است مادران نقش راهنما را ایفا کنند و به نوجوان اجازه دهند در چارچوب امن، تصمیم‌گیری مستقل را تجربه کند.

راهکار نهایی: “هدایت کنید، اما تحمیل نکنید. گوش دهید، اما قضاوت نکنید. حمایت کنید، اما کنترل نکنید.”