ترس در کودکان: راهکارهای عملی برای آرامش و امنیت فرزندتان
مقدمه ترس در کودکان یک واکنش طبیعی به دنیای ناشناخته‌هاست، اما وقتی این ترس‌ها شدید یا طولانی‌مدت شوند، می‌توانند بر رشد عاطفی و اجتماعی کودک تأثیر بگذارند. بسیاری از والدین با صحنه‌هایی مانند گریه‌های نیمه‌شب، امتناع از خوابیدن در اتاق خود، یا وحشت از موجودات خیالی روبه‌رو می‌شوند. اما چگونه می‌توانیم بدون سرکوب احساسات کودک، به او کمک کنیم بر ترس‌هایش غلبه کند؟
در این مقاله، با بررسی علمی ترس‌های رایج کودکان و ارائه راهکارهای عملی، به شما کمک می‌کنیم تا اضطراب فرزندتان را کاهش دهید و محیطی امن برای رشد او فراهم کنید.
۱. ترس‌های رایج در کودکان (و چرا اتفاق می‌افتند؟) بر اساس پژوهش‌های انجمن روانشناسی آمریکا (APA)، ترس در کودکان معمولاً در مراحل مختلف رشد ظاهر می‌شود:
۲-۴ سالگی: ترس از حیوانات، تاریکی، صداهای بلند ۴-۶ سالگی: ترس از هیولا، روح، تنهایی ۶-۱۲ سالگی: ترس از آسیب‌دیدگی، مرگ، طرد شدن توسط دوستان
این ترس‌ها اغلب ناشی از تخیل قوی کودک و عدم درک کامل واقعیت است. گاهی نیز عوامل محیطی مانند اخبار اضطراب‌آور، تغییرات خانوادگی، یا تجربه‌های ترسناک (مثل تصادف یا جنگ) آن را تشدید می‌کنند.
۲. راهکارهای عملی برای کاهش ترس کودکان
الف) ارتباط مؤثر: گوش دادن بدون قضاوت نکته کلیدی: به جای گفتن «نترس! چیزی نیست»، بگویید: «می‌دانم که می‌ترسی، من هم گاهی می‌ترسم. می‌خوای در موردش حرف بزنی؟» تحقیقات نشان می‌دهند کودکانی که احساساتشان را بیان می‌کنند، سریع‌تر بر ترس غلبه می‌کنند (منبع: Journal of Child Psychology, 2020).
ب) بازی‌درمانی: تبدیل ترس به سرگرمی بازی «شکار هیولا»: یک چراغ قوه به کودک بدهید و با هم اتاق را برای «هیولاها» بررسی کنید! عروسک‌های محافظ: از او بخواهید یک عروسک را به عنوان «محافظ شب» انتخاب کند.
ج) تکنیک‌های تنفسی و آرام‌سازی تمرین «بادکنک شکلی»: از کودک بخواهید نفس عمیق بکشد و تصور کند شکمش مثل بادکنک باد می‌شود. منبع: این روش در مطالعه‌ای توسط دانشگاه هاروارد (2021) تأیید شده است.
د) محدود کردن محرک‌های اضطراب‌زا کاهش تماشای اخبار ترسناک اجتناب از داستان‌های ترسناک قبل از خواب
۳. چه زمانی باید به روانشناس مراجعه کنیم؟ اگر ترس کودک: بیش از ۶ هفته ادامه دارد باعث شب‌ادراری یا کابوس‌های مکرر می‌شود در عملکرد روزانه (مدرسه، بازی، روابط) اختلال ایجاد می‌کند
مراجعه به متخصص کودک می‌تواند از تبدیل این ترس‌ها به اختلالات اضطرابی جلوگیری کند.
نتیجه‌گیری ترس کودکان بخشی طبیعی از رشد آن‌هاست، اما با صبر، درک و راهکارهای صحیح می‌توانیم به آن‌ها کمک کنیم احساس امنیت کنند. به یاد داشته باشید، واکنش شما به ترس فرزندتان، تعیین‌کننده‌ی مسیر غلبه او بر اضطراب است.
سؤال برای بحث: شما چگونه با ترس‌های فرزندتان برخورد کرده‌اید؟ چه روشی برای شما مؤثر بوده است؟ نظراتتان را با ما به اشتراک بگذارید!
منابع: American Psychological Association (APA). (2020). Childhood Fears and Phobias. Harvard Health Publishing. (2021). Mindfulness for Children. Journal of Child Psychology. (2020). Emotional Expression in Early Childhood.
تهمینه امیریان| درمانگر تخصصی کودک و نوجوان